TRT World Forum, Filistin meselesini ele aldı

‘‘Küresel Yeniden Kurulum: Eski Düzenden Yeni Gerçeklere’’ ana teması altında düzenlenen TRT World Forum 2025, dünyadan liderler ve uzmanları İstanbul’da bir araya getirdi. Oturumda ‘‘Filistin Meselesinde Uluslararası Hukuk İnzivada mı? Krizi Reforma Dönüştürmek’’ başlığıyla uluslararası hukuk bağlamında Filistin sorununa kapsamlı değerlendirmeler yapıldı. 

Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, liberal dünya düzeninin tümüyle sorunlu olduğunu aktardı ve Gazze krizinin bu düzenin krizde olduğunun en açık kanıtı olduğunu vurguladı. Yılmaz, İsrail’in sistemin ‘‘hatası’’ olduğunu belirterek, İsrail’e yönelik uluslararası otoritelerin müdahalede yetersiz kaldığını ifade etti. Ayrıca, Türkiye’nin Gazze’de yaşanan soykırımı önlemek için yürüttüğü diplomatik çabaları ve NATO-İsrail olası işbirliğini engellediklerini söyledi. ABD’nin İsrail’i durdurabileceğine dikkat çeken Yılmaz, küresel sistemin aslında ‘‘problemin parçası’’ olduğunu ve gerçek gücü olmayan hiçbir aktöre yardımcı olmadığını belirtti.

“İSRAİL SÖMÜRGECİ BİR DEVLET”

Yılmaz, İsrail’in ‘‘yerleşimci sömürgeci’’ bir devlet olduğunu ve kendini demokratik bir devlet olarak kurması gerektiğini ifade etti. Buna ek olarak, mevcut küresel düzenin Amerikan küresel egemenliği amacına göre şekillendiğini söyleyerek, bu düzenin soykırıma izin verdiğini ve diplomatik çabaların buna rağmen yetersiz kaldığını belirtti. Uluslararası Adalet Divanı yargıçlarının tehdide maruz kaldığını, BM Güvenlik Konseyi’nin karar mekanizmasının adil olmadığını ve ‘‘Dünya beşten büyüktür’’ söyleminin bu yapıya yönelik eleştiriyi özetlediğini dile getirdi. Yılmaz, yeni bir küresel düzenin zorunlu hale geldiğini ve Gazze krizinin de eski dünyanın çöktüğünün göstergesi olduğunu vurguladı. İsrail’in uluslararası sistemde sorumluluk yüklenmediğini belirten Yılmaz, ‘‘Sistemin bedavacısı’’ olduklarını söyledi.

Eski İskoçya Bölgesel Başbakanı Hamza Yusuf, uluslararası hukuk düzeninin ağır bir sınavdan geçtiğini belirtti. İsrail’in uluslararası hukuku defalarca ihlal ettiğini, 24 Temmuz’da Uluslararası Adalet Divanı’nın İsrail’in apartheid önlenmesine dair yükümlülüklerini ihlal ettiği yönünde karar verdiğini aktardı. Yusuf, küresel kurallara dayalı düzenin henüz tam anlamıyla çökmediğini ancak yakın bir çöküşle karşı karşıya olduğunu ifade etti. Filistin’e dönük saldırılara karşı dünya genelinde yükselen kamuoyu tepkisinin önemine dikkat çekerek halkın doğru yerde, siyasetçilerin ise çoğu kez yanlış yerde olduğunu dile getirdi. Kamuoyundaki değişimin güçlendirilmesi gerekliliğine işaret ederek uluslararası hukukun evrensel uygulanması için organize olunması gerektiğini belirtti.

ULUSLARARASU HUKUKTA ‘ÇİFTE STANDART’ SORUNU

Filistin Devleti Resmi Medyadan Sorumlu Bakanı Ahmad Assaf, uluslararası hukukun özellikle Filistin meselesinde dürüstlük sınavından geçtiğini ve çifte standartların hâkim olduğunu anlattı. İsrail’in son iki yıl içinde yaklaşık 250 gazeteciyi hedef alıp öldürdüğüne değinen Assaf, amacın suçların ve katliamların gizlenmesi olduğunu söyledi. Dünya nüfusunun üçte ikisinin bu toprakların Filistin’e ait olduğunu kabul ettiğini, ancak İsrail’in hala meşruiyetsiz bir işgale devam ettiğini ifade etti. 

Eski Uluslararası Adalet Divanı Başkanı Abdulqawi Ahmed Yusuf, bir ya da birkaç devletin hukuku ihlal etmesinin uluslararası hukuku ortadan kaldırmayacağını vurguladı. BM Güvenlik Konseyi’nin işlevini yitirdiğini, birden fazla devlete güvenmenin yanlış olduğunu belirtti ve BM’nin 194 üye devletinin kanunların uygulanması konusunda eşit sorumluluk taşıdığını söyledi. Ayrıca, sömürgeciliğin gelişmekte olan ülkelerin kararlılığı sayesinde yasadışı ilan edildiğini hatırlatarak, Arap ve Müslüman ülkelerin Gazze’de ateşkes için güçlerini birleştirmesinin önemli olduğunu aktardı.