İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stokları doğrulanamadı!

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), üye ülkelerle paylaştığı ve Associated Press’in ulaştığı gizli raporunda, İsrail’in 13 Haziran 2025 tarihinde İran’a yönelik başlattığı saldırılar sonrasında, İran’ın ‘nükleer silah yapımına yakın seviyede’ zenginleştirilmiş uranyum stoklarının durumunu doğrulayamadığını bildirdi. Raporda, Tahran’ın nükleer stokları hakkında bilgi paylaşmaya çağrıldığı ve bu zenginleştirilmiş uranyum miktarlarının acilen ele alınması gerektiği ifade edildi.

UAEA raporunda, bu tür bilgiler sunulmadan ajansın İran’daki nükleer materyallerin yalnızca barışçıl amaçlarla kullanıldığını garanti edemeyeceği açıklandı. Ajansın Eylül 2025’te yayımladığı bir önceki raporda, İsrail saldırılarından önce İran’ın yüzde 60’a kadar zenginleştirilmiş uranyum stokunun 440,9 kilogram seviyesinde olduğu ve bu miktarın Mayıs raporuna göre 32,3 kilogram artış gösterdiği belirtilmişti.

Bu gelişmeler, 2015’te imzalanan nükleer anlaşmanın ardından İran’a yönelik Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesi sürecine denk geliyor. İngiltere, Fransa ve Almanya gibi Avrupa ülkeleri, ABD’nin 2018’de tek taraflı olarak çekildiği bu anlaşmanın ‘snapback’ mekanizmasını 28 Ağustos 2025’te işletmeye karar verdi. Buna karşılık, Rusya ve Çin bu kararı hukuken geçersiz ve mantıksız bularak BM Güvenlik Konseyi’ne başvurdu.

İran, BM yaptırımlarına karşılık denetimlerin yeniden başlatılması için UAEA ile 9 Eylül 2025’te Kahire’de bir anlaşmaya varmış olsa da, Avrupa ülkeleri bu adımı yeterli bulmadı. İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ise 12 Eylül 2025’te, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşmasından (NPT) çekilme gibi daha sert adımlar atabileceğini belirtmişti.

Son olarak, 28 Eylül 2025 tarihinde İran ile Avrupa arasında sonuç alınamayan görüşmeler sonrasında, BM yaptırımları otomatik olarak yeniden yürürlüğe girmiştir. İran, 18 Ekim 2025 itibarıyla BM Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararının sona erdiğini savunarak, nükleer faaliyetlerine yönelik hiçbir BM kısıtlamasının artık geçerli olmadığını ve nükleer dosyasının BM gündeminden çıkarılması çağrısında bulunmuştur.