Dünya'yı Soğutma Çalışmaları: İngiltere'de Bilim İnsanlarının 70 Milyon Avroluk Projesi

Dünya’nın sıcaklığını düşürmeyi amaçlayan jeomühendislik projeleri için İngiltere, 70 milyon avroluk bir fon ayırdı. Bu projeler, iklim değişikliğini yavaşlatma hedefiyle geliştirilse de, olası riskler nedeniyle bilim dünyasında ve uluslararası kamuoyunda tartışmalara neden oldu.

İngiltere’nin İleri Araştırma ve Buluş Ajansı’nın Devlet Desteği

İngiltere’deki bilim insanları, Dünya’nın sıcaklığını yapay yollarla azaltmayı hedefleyen jeomühendislik projeleri için yaklaşık 70 milyon euro değerinde devlet desteği elde etti. Ancak bu projeler, bilim dünyasında büyük tartışmalara yol açtı.

İngiltere’nin İleri Araştırma ve Buluş Ajansı (Aria) tarafından yürütülen “Dünya’yı Aktif Şekilde Soğutma Seçeneklerini Keşfetme” programı kapsamında, kutup buzullarını kalınlaştırmak için deniz suyunun buz kütlelerine enjekte edilmesi gibi deneysel yöntemler inceleniyor. Bir başka proje ise, bulutların güneş ışığını daha fazla yansıtabilmesi için üst atmosfere yansıtıcı parçacıklar salınmasını planlıyor.

İklim Değişikliğinin Ciddi Sonuçları

Program Direktörü Mark Symes, iklim değişikliğinin büyük ölçüde insan kaynaklı sera gazı salımı nedeniyle, yüzyıl sonuna kadar küresel sıcaklığın birkaç derece artmasına ve ciddi sonuçlar doğurabilecek iklim eşiklerinin aşılmasına yol açabileceğini belirtti.

Symes, esas çözümün fosil yakıt kullanımının sona erdirilmesi ve fazla sera gazlarının atmosferden temizlenmesi olduğunu vurgulasa da, bu süreçlerin çok yavaş ilerlemesi durumunda tehlikeli iklim eşiklerinin önlenemeyebileceğini ifade etti.

Sınırlı Alanlarda Deney Planı

Aria, küresel sıcaklıkları düşürme potansiyeli taşıyan yöntemlerin, küçük ölçekli, kontrollü ve sınırlı alanlarda test edilmesini öneriyor. Bu testlerin doğrudan uygulama hedefi taşımadığını vurgulayan Symes, “Bu araştırmalar, Dünya’yı aktif olarak soğutma yöntemlerinin nasıl çalışabileceğine ve potansiyel sonuçlarına dair eksik olan gerçek verileri sunmayı amaçlıyor” dedi.

Planlanan deneyler arasında, Arktik deniz buzunu daha yansıtıcı hale getirmek, deniz suyu sisiyle bulutları beyazlatmak (Marine Cloud Brightening) ve doğal mineral tozlarının yüksek irtifada nasıl davrandığını incelemek gibi çalışmalar yer alıyor.

Aria, kamuoyuyla görüşmeden hiçbir açık hava deneyinin yapılmayacağını ve her adımın sıkı şekilde denetleneceğini açıkladı.

Tepkiler Yükseliyor

Ancak bu projeler, solar jeomühendislik uygulamalarının yasaklanması çağrısı yapan uluslararası kampanyalarla aynı döneme denk geldi. Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi’nden Mary Church, “Küçük ölçekli deneyler bile, bu tartışmalı teknolojilerin normalleşmesine ve hızla geliştirilmesine yol açabilir,” dedi.

Church, bu tür müdahalelerin doğası gereği öngörülemez olduğunu ve zaten kırılgan olan iklim sistemine daha fazla zarar verebileceğini ifade etti.

Geçtiğimiz Eylül ayında New York İklim Haftası ve BM Genel Kurulu’nun ardından Afrika, Avrupa, Latin Amerika ve Pasifik’ten ülkeler; 500’den fazla akademisyen ve 2.000 sivil toplum kuruluşu ile birlikte bu teknolojilere karşı çıkan bir açık mektubu destekledi.

Mektupta, “Solar jeomühendisliğin küresel ölçekte adil bir şekilde yönetilmesi mümkün değil ve bu teknolojilerin kullanılması kabul edilemez riskler taşıyor,” denildi. Ayrıca, “Uluslararası bir ‘kullanım dışı anlaşması’ zamanında, uygulanabilir ve etkili bir adım olur” ifadelerine yer verildi.

İklim Hedefleri Aşılıyor

2024 yılında küresel ortalama sıcaklık, sanayi öncesi döneme kıyasla 1,6°C artarak Paris Anlaşması’nın 1,5°C hedefinin üzerine çıktı. Mevcut eğilimler, dünyanın 2030’ların başında uzun vadeli olarak bu eşiği aşacağını gösteriyor.

Bu projeler, iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir adım olarak görülse de, doğurabileceği riskler ve uluslararası tepkiler nedeniyle dikkatle izleniyor. İngiltere’nin bu alandaki çalışmaları, dünya genelindeki iklim politikalarına ve jeomühendislik tartışmalarına önemli bir katkı sağlayabilir.