NATO nedir, neden kuruldu ve ne işe yarar?

NATO’nun açılımı “North Atlantic Treaty Organization” yani Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü olarak bilinir. 1949 yılında, 2. Dünya Savaşı’nın yıkımından sonra kurulmuştur. Kuruluşundaki temel amaç, üyeleri arasında herhangi bir saldırı durumunda “hep birlikte savunma” prensibine dayalı güçlü bir ittifak kurmaktı. O dönemde karşı karşıya olunan en büyük tehdit Sovyetler Birliği idi. Ancak günümüzde NATO’nun karşılaştığı durum çok daha karmaşık bir hal almıştır.

NATO NEDEN KURULDU?

NATO’nun kurulma amacı sadece bir savunma anlaşması yapmak değildi. Aynı zamanda üyeler arasında ortak istihbarat paylaşımı, askeri iş birliği ve siyasi uyum gibi alanlarda da güçlü bir dayanışma sağlamak hedefleniyordu. Özetle NATO, tek başına hareket eden ülkeler yerine birlikte hareket eden ülkeler fikrini hayata geçirmiştir.

TÜRKİYE NATO’YA NE ZAMAN ÜYE OLDU?

Türkiye’nin NATO ile ilişkisi 1952 yılında resmen başlamıştır. Türkiye’nin Kore Savaşı’nda gösterdiği kararlı duruş, NATO’ya kabulünde önemli bir rol oynamıştır. O tarihten itibaren Türkiye, NATO’nun en aktif üyelerinden biri olmuş ve çeşitli önemli askeri görevlerde yer almıştır.

NATO’NUN KAÇ TANE ÜYESİ VARDIR?

NATO, kuruluşunda sadece 12 ülkeyle başlamışken bugün 32 üyeye ulaşmıştır. Aralarında ABD, Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere, Türkiye ve Kanada gibi ülkeler bulunmaktadır. Soğuk Savaş sonrasında Doğu Avrupa ülkelerinin katılımıyla büyüyen NATO, artık sadece Batı’nın değil, tüm dünyanın güvenlik mimarisinin temel taşlarından biri haline gelmiştir.

NATO’NUN BAŞKANI KİMDİR, NATO’YU KİM YÖNETİR?

NATO’nun yönetiminde belirli bir lider ya da müdür yoktur. NATO’yu yöneten kişi Genel Sekreter unvanını taşır. Şu anda bu görev Norveçli siyasetçi Jens Stoltenberg tarafından yürütülmektedir. Ancak karar alma süreci sadece bir kişiye bağlı değildir. Brüksel’deki NATO karargâhında her üye ülkenin temsilcileri eşit söz hakkına sahiptir.

NATO’DA KİMLERİN SÖZÜ GEÇER?

Birleşmiş Milletler’de olduğu gibi NATO’da da “daimi üyeler” şeklinde ayrıcalıklı bir yapı bulunmamaktadır. Fakat güç dengesi açısından ABD, İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya gibi ülkelerin karar mekanizmalarında daha etkili oldukları söylenebilir.

Türkiye, coğrafi konumu sebebiyle NATO’nun güneydoğu sınırının korunmasında çok kritik bir rol üstlenmektedir. Orta Doğu’daki krizler, Karadeniz’de artan gerilimler ve Kafkaslar’daki dengeler dikkate alındığında, Türkiye’nin önemi giderek artmaktadır. Türk askerleri, NATO operasyonlarında en aktif şekilde görev yapan unsurlar arasında yer almaktadır.