Alzheimer Hastalığı Ağızdan mı Başlıyor?

Beynin Yıpranması Ağız Sağlığıyla Bağlantılı mı?

Son yıllarda bilim insanları, Alzheimer hastalığıyla ilgili alışılmış düşünceleri altüst eden keşifler yaptı.
Daha önce yalnızca genetik faktörler ve yaşlanma ile ilişkilendirilen bu nörodejeneratif rahatsızlığın, aslında uzun süreli enfeksiyonlarla da bağlantılı olabileceği belirlendi.
Dahası, bu duruma yol açan mikroorganizmaların büyük bir kısmı ağız içinde barınıyor.

Gingivalis Nedir ve Neden Risk Taşır?

Porphyromonas gingivalis, diş eti iltihaplanmalarına neden olan başlıca bakterilerden biridir. Genellikle ileri düzey diş eti hastalığı olan kişilerde ağız florasında tespit edilir.
Ancak bu bakteri yalnızca ağızla sınırlı kalmaz; kan dolaşımı yoluyla vücudun farklı bölgelerine ulaşır ve özellikle beyin dokusunda varlığı gözlemlenmiştir.
2019 yılında Science Advances dergisinde yayımlanan bir araştırmada, Alzheimer hastalarının beyin otopsilerinde gingivalis bakterisinin DNA’sı ve toksinleri bulundu (Kaynak: Dominy ve diğerleri, 2019). Bu bulgu, Alzheimer’ın sadece plak birikimiyle ilgili bir hastalık değil, aynı zamanda enfeksiyon kaynaklı bir iltihaplanma rahatsızlığı olabileceğini ortaya koyuyor.

Diş Fırçalama Alışkanlığı Demans Riskiyle İlişkili mi?

Bilim dünyası, Alzheimer hastalığına dair yerleşik görüşleri sarsan önemli bulgular elde etti. Daha önce yalnızca genetik yatkınlık ve yaşlılıkla bağdaştırılan bu nörodejeneratif durumun, kronik enfeksiyonlarla da ilişkisi olduğu anlaşıldı.
Şaşırtıcı bir şekilde, bu soruna neden olan mikroorganizmaların çoğu ağız bölgesinde yaşıyor.

Alzheimer’ın İlk 4 İşareti Ağızda mı Görülüyor?

– Diş fırçalamayı unutmak.
– Yalnızca bir tarafı kullanarak çiğneme alışkanlığı.
– Koku duyusunun zayıflaması.
– Sürekli ağız kuruluğu ve tat algısında değişim.

Diş Eti Sağlığınız Nasıl? Kısa Bir Test (5 Soru)

– Diş etlerinizde kanama oluyor mu?
– Geçtiğimiz yıl içinde diş taşı temizliği yaptırdınız mı?
– Günde en az iki kez dişlerinizi fırçalıyor musunuz?
– Diş ipi veya ara yüz fırçası kullanıyor musunuz?
– Diş etlerinizde çekilme ya da hassasiyet var mı?
0–1 evet → Çok iyi
2–3 evet → Kontrol vakti
4–5 evet → Diş hekimi ve kardiyolog tarafından takip önerilir.

Diş Eti Hastalığı Olanlarda Alzheimer Riskini Yükselten 5 Etken

1 – 65 yaş ve üzerinde olmak.
2 – Tip 2 diyabet ya da metabolik sendrom bulunması.
3 – Günde bir kereden az diş fırçalama alışkanlığı.
4 – Uzun süredir tedavi edilmeyen diş eti kanamaları.
5 – Ağız içi bakteriyel dengenin bozulması (disbiyozis).
(Kaynak: International Journal of Geriatric Psychiatry, 2022)

Ağız Sağlığı Nörolojide Yeni Bir Alan mı?

Evet. Birçok ülkede “Oral-Systemic Health” (Ağız-Sistemik Sağlık) başlığı altında diş hekimliği ve nöroloji arasında disiplinler arası klinikler oluşturulmaya başlandı.
Çünkü beyne ulaşan yolun bir kısmı ağızdan geçiyor.
Bu nedenle, demans şüphesi taşıyan bireylerde ağız florası incelemeleri de yapılıyor. Alzheimer’dan korunmanın ilk basamağı, bazen bir diş hekimi muayenesi olabilir.

Alzheimer Hastalarında Ağız Florası Nasıl Değişiyor?

– Tükürük salgısı azalır.
– Ağız içindeki savunma mekanizması güçsüzleşir.
– Zararlı bakterilerin sayısı artar.
– Diş eti çekilmesi ve iltihaplanma daha sık görülür.
Bu durum, yalnızca Alzheimer’ın bir sonucu değil, bazen hastalığın erken bir habercisi de olabilir.
Zira hastalık sinsice ilerlerken, ağızda ilk belirtiler kendini gösterebilir: Ağız kuruluğu, kötü koku, diş eti kanaması ve çiğneme güçlüğü.

Ağızdan Beyne Nasıl Geçiyor?

Normal koşullarda beyin, kan-beyin bariyeri olarak bilinen bir koruma kalkanına sahiptir. Ancak yaşlanma, stres, diyabet veya kronik iltihaplanma gibi faktörler bu bariyeri zayıflatırsa, bakteriler ve toksinler sinir dokularına erişebilir. P. gingivalis bakterisinin salgıladığı gingipain adlı toksin, beyin hücrelerine doğrudan zarar verebilir ve Alzheimer plakları olarak bilinen amiloid beta birikimini hızlandırabilir.
Bu da demek oluyor ki, diş eti hastalığı olan bir kişi, farkında olmadan beyinde Alzheimer sürecini tetikliyor olabilir.

Diş Sağlığı Korunursa Beyin de Korunabilir mi?

Araştırmalar açıkça gösteriyor: Diş eti hastalıklarının erken dönemde tedavi edilmesi, beyindeki iltihaplanmayı ve plak oluşumunu yavaşlatabilir.
Deneysel çalışmalarda, gingivalis bakterisinin beyin iltihabına neden olduğu kanıtlanmış; bu bakteriye karşı kullanılan antibiyotiklerle beyin hasarının azaltıldığı gözlemlenmiştir.
(Kaynak: Dominy ve diğerleri, 2019).
Bu durum, ağız hijyeninin yalnızca diş sağlığı için değil, aynı zamanda hafıza ve bilişsel yeteneklerin korunması için de kritik bir savunma hattı olduğunu ortaya koyuyor.

YARIN

– Ağız sağlığını ihmal etmek tüm vücudu etkileyebilir.
– Diş sağlığı ile diyabet ve romatizma arasındaki iki yönlü bağlantı.
– Diş eti iltihabının gebelik ve erken doğum riskine olan etkisi.
– Ağızdan başlayıp tüm vücudu etkileyen sistemik hastalıklar.
– Ağız kokusunun Alzheimer ve kalp hastalıklarının habercisi olması.