Kaş Açıklarında Bulunan Batıkta 1100 Yıllık Cam Koku Şişeleri Keşfedildi

Kaş açıklarında gerçekleştirilen kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan 485 parça eser, Uluslararası Arkeoloji Sempozyumu ve Arkeolojinin Altın Çağı Sergisi’nde ilk kez ziyaretçilerin beğenisine sunuldu.

Sergide, Abbasiler dönemine ait, 6-7 santimetre boyutlarındaki 15 cam koku şişesi, katılımcıların büyük ilgisini topladı.

Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nden Doç. Dr. Hakan Öniz, konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu:
“İlk yelkenli gemiler, bizim kıyılarımızda denize açılmışlardır. Bu gemiler çeşitli sebeplerle batmış, kıyıdaki yerleşimler ise farklı nedenlerle sular altında kalmıştır. Bizler, bu benzersiz tarihi gün yüzüne çıkaran, gerçekten şanslı arkeologlarız.”

Araştırmacı, cam koku şişelerinin öyküsünü ise şu şekilde aktardı:
“Bu koku şişeleri, Kaş-Besmi açıklarında, yaklaşık 1000-1100 yıl önce Gazze ve Filistin’in diğer şehirlerinde üretilmiş zeytinyağı dolu amforaları taşıyan bir geminin batığından elde edildi. Batık üzerinde çalışmaya başlamamızın temel nedeni, Gazze’den yola çıkarak muhtemelen Marmara Denizi’ne kadar uzanan bir rota üzerinde Doğu Akdeniz’de ticaret yapan bir gemiyi incelemekti.”

“Gemide farklı türde amforalar mevcut, ancak çoğunlukla Gazze ve Filistin kıyılarından elde edilen zeytinyağı taşınıyor. Batıkta, içinde zeytin çekirdekleri bulunan bir amfora da keşfettik. Kazı sırasında, bir ekip arkadaşımızın elinde küçük bir şişe fark ettik. Bu şişeler bizi inanılmaz derecede heyecanlandırdı.”

“Alanda bazı cam parçaları da mevcuttu ve bu konuya odaklandığımızda, 15 adet koku şişesi ya da kajal olarak bilinen sürme şişesi olduğunu düşündüğümüz objeler bulduk. Analizler hala sürüyor, ancak büyük olasılıkla bunların koku şişesi olduğunu söyleyebiliriz, yaklaşık yüzde 90 oranında emin durumdayız. Gül yağı, Suriye’nin Şam yani Damaskus bölgesinde oldukça ünlüydü; misk ve amber ise Mısır’dan Doğu Akdeniz’e kadar uzanan bir bölgede, 1000-1100 yıl önce insanların çok iyi tanıdığı kokulardı.”

“O dönemde Avrupa’da henüz bir koku kültürü bulunmuyordu. Koku ve cam üretim teknolojisi, Doğu Akdeniz’den Avrupa’ya doğru yayılıyordu. Bulduğumuz bu koku şişeleri, doğudan batıya doğru koku ticaretinin yapıldığının ya ilk ya da en erken örneklerinden biri olarak değerlendirilebilir.”