Leptin Hormonu nedir, ne işe yarar, hangi besinlerde leptin vardır?

Leptin hormonu öncelikle yağ hücreleri tarafından üretilir. Bunun yanı sıra kemik iliği, iskelet kasları, mide mukozası, meme, deri hücreleri ve beynin bazı bölümlerinde de leptin üretimi gerçekleşir. Leptin, hipotalamusa yağ depolarının yeterli olduğunu bildirir ve kişinin daha az yemesi ya da yemeyi bırakması gerektiğini sinyaller.

Yüksek leptin seviyesi beyne yeterince yağ depolandığını bildirirken, düşük leptin seviyesi ise beyne yağ depolarının az olduğunu ve yemek yenmesi gerektiğini iletir. Bu nedenle leptin “tokluk hormonu” olarak da adlandırılır. Leptinin temel görevi, beyne artık yemek yemeye gerek olmadığını ve kalorilerin normal oranda yakılabileceğini bildirmektir.

Leptin seviyeleri gün içinde değişiklik gösterir. Sabahları leptin seviyesi düşüktür ve bu durum yemek yeme isteğini artırır. Öğle saatlerinde en düşük seviyeye ulaşır. Akşamları ise seviyeler yükselir ve genellikle gece yarısından sonra en yüksek seviyeye erişir.

LEPTİN HORMONU NASIL ÇALIŞIR?

Leptin, metabolik bir hormondur ve çoğunlukla yağ hücrelerinde üretilir. Yağ hücreleri tarafından salgılanan leptin, kan yoluyla beyne taşınır. Tokluk hormonu olarak bilinen leptin, vücudun yağ depolarını düzenlemede önemli bir rol oynar.

Leptin ile birlikte iştahı düzenleyen diğer önemli hormon ghrelindir. Ghrelin, açlık hormonu olarak bilinir ve çoğunlukla midede üretilir. Ayrıca beyin, ince bağırsak ve pankreas tarafından da az miktarda salgılanır. Ghrelin iştahı artırır ve beyne yemek yeme zamanının geldiğini bildirir. Sadece yemek yeme isteğini artırmakla kalmaz, aynı zamanda yağ depolanmasını da destekler.

Leptin ve ghrelin hormonlarının dengesi, iştahın sağlıklı şekilde çalışması için kritik öneme sahiptir. Ghrelin iştahı artırırken, leptin tok hissetmeyi sağlar. Bu iki hormon zıt etkiler gösterir ve dengede olmaları gerekir. Dengenin bozulması durumunda kişi kendini aç hissetmeyebilir ya da tok olduğu halde iştahı devam edebilir. Bu durum önemli kilo alımı veya kaybına yol açabilir ve yeme ile duygudurum bozuklukları ile ilişkilidir.

LEPTİN HORMONU NE İŞE YARAR?

Leptin, doyma hormonu olarak görev yapar. Esas olarak yağ hücreleri tarafından üretilir ve vücut besinlerden elde ettiği enerjiyi depoladığında beyne tok olunduğuna dair sinyal gönderir. Bu hormon iştah kontrolünde önemli bir rol üstlenir.

Ayrıca vücut ağırlığı ve metabolizmanın düzenlenmesine yardımcı olur. Leptin, kas aktivitesi, bağışıklık sistemi, üreme ve büyüme süreçlerinde de görev alır. Hamilelik döneminde plasentanın gelişimi ve bebeğin büyümesine katkıda bulunur. Yapılan araştırmalar leptin hormonunun metabolizma ve kilo alma sorunlarıyla ilgili yeme bozukluklarında önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir.

LEPTİN HORMONU NASIL YÜKSELTİLİR?

Sağlıklı uyku, vücut fonksiyonlarının düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Günde en az 7-8 saat uyunması gereklidir. Düzensiz ve kalitesiz uyku leptin seviyelerini düşürebilir, ghrelin seviyelerini ise artırabilir; bu durum iştahın artmasına yol açar.

Hızlı diyetler ve ani kilo kayıpları, iştahı kontrol eden hormonların dengesini bozabilir. Diyet sırasında veya sonrasında ghrelin seviyeleri artar. Bu da diyetten sonra eski yeme alışkanlıklarına dönmenin ve tekrar kilo almanın neden kolay olduğunu açıklar.

Dengeli beslenme alışkanlıkları, sağlıklı vücut ağırlığının korunmasına ve hormonların dengede kalmasına yardımcı olur. Yemeği yavaş ve uzun çiğneyerek yemek, kilo kontrolüne destek olur ve daha sağlıklı bir beslenme sağlar.

Düzenli egzersiz kilo kontrolünü sağlar ve sağlıklı kiloda kalmaya yardımcı olur. Ayrıca tip 2 diyabet, kalp hastalığı ve inme riskini azaltabilir. Günlük yaşamda yürüyüş, yüzme ve bisiklet gibi aktivitelerle daha fazla hareket edilmelidir. Leptin hormonunu dışardan desteklemek için sağlıklı ve dengeli beslenmek önemlidir.

İşlenmiş ve paketli gıdalardan uzak durulmalıdır. Leptin hormonunu destekleyen besinler arasında avokado, acı biber, yumurta, soğan, sarımsak, kayısı, deniz ürünleri ve kabuklu deniz ürünleri, mantar, ayva, kırmızıbiber, safran ve tropikal meyveler; özellikle mango, papaya ve kavun yer alır.

Leptin hormonu yoğun stres altında olumsuz etkilenir. Stresin azaltılması leptin ve diğer hormonların sağlıklı ve dengeli salgılanmasını sağlar.

LEPTİN DİRENCİ NE ANLAMA GELİR?

Kan dolaşımındaki leptin seviyesi, vücuttaki yağ miktarı ile doğru orantılıdır. Daha fazla vücut yağı, daha fazla leptin salgılanmasına neden olur. Benzer şekilde, vücut yağ seviyeleri azaldığında leptin seviyeleri de düşer. Ancak bazen beyin, leptin seviyeleri çok yüksek olsa bile yanıt vermeyi durdurur. Bu duruma leptin direnci denir. Beyne artık midenin dolu olduğu sinyali ulaşmaz. Kişi zaten tok olsa bile aç hissedebilir.

Leptin direnci, sağlıklı yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarıyla düzenlenebilir. Öğün sıklığını azaltmak ve daha fazla hareket etmek bu konuda özellikle etkilidir.

LEPTİN İÇEREN BESİNLER HANGİLERİDİR?

Leptin hormonu içeren besinler şunlardır: avokado, acı biber, yumurta, soğan, sarımsak, kayısı, deniz ürünleri ve kabuklu deniz ürünleri, mantar, ayva, kırmızıbiber, safran ve tropikal meyveler; özellikle mango, papaya ve kavun.