Letonya, İstanbul Sözleşmesinden çekildiğini duyurdu

Letonya’nın kamu yayıncısı LSM’nin haberine göre, ülkenin 100 sandalyeli parlamentosu, geçen hafta gerçekleşen ilk oylamanın ardından İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme konusunu ikinci kez ele aldı. Yapılan ikinci oylamada, 56 milletvekili “evet” oyunu kullanırken, 32 milletvekili karara karşı çıkarak 2 vekil ise çekimser kaldı. Bu yoğun tartışmalar sonucunda kabul edilen çekilme kararının yürürlüğe girmesi için Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics’in 10 gün içinde onay vermesi gerekiyor.

Cumhurbaşkanı Rinkevics, kararı değerlendirme sürecinde, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda kararın ideolojik veya siyasi nedenlere değil, devletin çıkarları ve hukuki gerekçeleri üzerinden ele alınacağını belirtti. Başkan, çekilme kararını parlamentoya geri gönderebilme yetkisine sahip ancak parlamento kararında değişiklik yapmazsa, onaylama zorunluluğu bulunuyor. Ayrıca kararın referanduma götürülme imkânı teoride bulunsa da, uygulamada bunun zor olduğu bildiriliyor. Bazı siyasi partiler ise çekilme kararını Anayasa Mahkemesi’ne taşıma olasılığını değerlendiriyorlar.

“FEMİNİZMİN ÜRÜNÜ”

Bu gelişmelerin ardından, Letonya Parlamentosu önünde İstanbul Sözleşmesi’nin iptaline karşı kitlesel protestolar gerçekleştirildi. Sözleşmeden çekilme teklifini sunan ve parlamentoda kabul edilmesinde etkili olan sağcı muhalefet partisi “Latvia First” (Letonya İlk Sırada) temsilcisi Inguna Millere, Politico’ya verdiği yazılı açıklamada, İstanbul Sözleşmesi’nin “cinsiyet ideolojisine dayalı radikal feminizm ürünü” olduğunu ve Letonya’nın sözleşmeyi onaylamasının “şiddetle mücadeleyle alakası olmayan siyasi bir pazarlama” olduğunu ileri sürdü.

Hatırlatmak gerekirse İstanbul Sözleşmesi, tam adıyla Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi, 2011 yılında İstanbul’da Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 121. toplantısında kabul edilmişti. Avrupa Birliği, metni 13 Haziran 2017 tarihinde imzalamış olmasına karşın; Rusya ve Azerbaycan gibi bazı ülkeler sözleşmeyi imzalamamış, Çekya, Slovakya, Litvanya, Macaristan, Ermenistan ve Bulgaristan ise imzalamalarına rağmen sözleşmeyi yürürlüğe koymamışlardır. Ayrıca, İstanbul Sözleşmesi’nin bazı maddeleri, özellikle Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği ve aile değerleri bağlamında yoğun tartışmalara yol açmış, Türkiye sözleşmeden 2021 yılında çekilmişti.