OKB nedir? Obsesif Kompulsif Bozukluk neden olur, belirtileri nedir?

Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), kişinin istem dışı ortaya çıkan düşünceler ya da dürtüler nedeniyle tekrarlayan davranışlar yapmasına neden olan psikolojik bir rahatsızlık olarak tanımlanır. Obsesyon olarak adlandırılan bu düşünceler kişinin kaygı duymasına yol açarken, kompulsiyon adı verilen tekrar eden davranışlar ise bu kaygının geçici olarak azalmasını sağlar. Günlük yaşamı, sosyal ilişkileri ve iş hayatını olumsuz etkileyebilen OKB, tedavi edilmediğinde uzun süreli bir sorun haline gelebilir ancak psikoterapi ve ilaç tedavisi ile kontrol altına alınabilir.

OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK TÜRLERİ NELERDİR?

Obsesif kompulsif bozukluk, belirtilerine göre farklı türlerde ortaya çıkar ve her bireyde farklı şekillerde görülebilir. En sık rastlanan türler arasında temizlik ve kirlenme korkusu, kontrol etme davranışları, sayı ve simetri ihtiyacı, düşünsel obsesyonlar, eşya biriktirme ve zihinsel kompulsiyonlar yer alır. Bu türlerin birden fazlası aynı kişide aynı anda görülebilir ve tedavi kişiye özel olarak planlanır.

OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK NEDEN OLUR?

OKB’nin ortaya çıkmasında genetik yatkınlık, beyin kimyasındaki farklılıklar, çevresel etkiler, öğrenilmiş davranışlar ve kişisel özellikler rol oynayabilir. Çocuklukta yaşanan olumsuz deneyimler, ergenlik dönemi, travmatik olaylar ve stresli yaşam koşulları rahatsızlığın gelişme riskini artırabilir. OKB’nin kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, birçok faktörün ortak etkisiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir.

OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK BELİRTİLERİ NELERDİR?

OKB belirtileri arasında kirlenme korkusu, sürekli el yıkama isteği, belirsizliğe tahammülsüzlük, tekrarlayan kontrol etme davranışları, simetri ve düzen ihtiyacı, istenmeyen düşüncelerin sık sık akla gelmesi ve belirli kelimeleri ya da duaları tekrar etme gibi davranışlar bulunur. Obsesyonlar kişinin günlük yaşamda zorluk yaşamasına neden olurken, kompulsiyonlar bu düşüncelerin yarattığı kaygıyı geçici olarak azaltmayı amaçlar.

BU TÜR TAKINTILAR NEDEN OLUR

Obsesyonlar mantık dışı ve tekrarlayıcı düşüncelerden oluşur. Kompulsiyonlar ise bu düşüncelerin yarattığı rahatsızlığı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlardır. Bu davranışlar kısa süreli rahatlama sağlasa da kişinin günlük yaşamında zaman kaybına yol açabilir ve rahatsızlığın devam etmesine neden olabilir.

OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK NASIL TEDAVİ EDİLİR?

OKB kendi kendine iyileşen bir rahatsızlık olmadığı için uzman desteği gerektirir. Tedavide psikoterapi, özellikle bilişsel davranışçı terapi yöntemi yaygın olarak uygulanır. Gerekli durumlarda antidepresan ilaç tedavisi de tercih edilir. İlaç tedavisi genellikle 1-2 ay içinde etkisini göstermeye başlar. Psikoterapi süreci ise düzenli seanslarla yürütülür ve maruz bırakma ile yanıt önleme teknikleri sıkça kullanılır.

OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK NASIL İYİLEŞİR?

OKB’yi azaltmaya yönelik tedavi yöntemleri arasında psikoterapi, ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri bulunur. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, yeterli uyku almak ve stres azaltıcı tekniklerden yararlanmak iyileşme sürecini destekleyebilir. Tedavi sürecinin kişiye özel olması ve uzman kontrolünde ilerlemesi önemlidir.

OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK İLE NASIL BAŞA ÇIKILIR

OKB ile başa çıkmak için düşünceleri tamamen yok etmeye çalışmak yerine onları yönetilebilir hale getirmek önemlidir. Bilişsel davranışçı terapide kullanılan maruz bırakma ve yanıt önleme tekniği, düşüncelerin yarattığı kaygıyı azaltmayı amaçlar. Stres yönetimi, gevşeme teknikleri, düzenli egzersiz ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları süreçte destekleyici rol oynar.

OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK HASTALIĞININ SOSYAL HAYAT ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ NELERDİR?

OKB sosyal yaşam üzerinde çeşitli zorluklara yol açabilir. Kişinin ilişkilerinde uyum sorunu yaşamasına, sosyal ortamlardan uzaklaşmasına, özgüven kaybı yaşamasına ve iş ya da okul hayatında performans düşüşüne neden olabilir. Günlük faaliyetlerde yaşanan zorluklar da rahatsızlığın yaşam kalitesini olumsuz etkileyen unsurlar arasında yer alır.

OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR

Obsesif kavramı, bir düşünce ya da duygu üzerinde yoğun ve tekrarlayıcı şekilde durmak anlamına gelir. OKB ile anksiyete arasında yakın bir ilişki vardır ve tedavi edilmediği takdirde belirtiler zamanla artabilir. Rahatsızlık kendiliğinden geçmez ve tedavi süreci uzmanlar tarafından planlanmalıdır. Günlük hayatı etkileyen obsesyon ve kompulsiyonlar kişinin yaşamını zorlaştırabilir.