Oyuncak şirketinden Trump'a gümrük tarifeleri sebebiyle dava!

ABD’de eğitim amaçlı oyuncaklar üreten Learning Resources şirketinin CEO’su Rick Woldenberg, Donald Trump yönetiminin Nisan 2024’te açıkladığı ve “Kurtuluş Günü” olarak adlandırılan yeni gümrük tarifelerine karşı açtığı dava ile dikkatleri üzerine çekti. Woldenberg, “Politikacıların yıllardır emek vererek inşa ettiğimiz işleri yıkmasına izin vermem” diyerek davayı Yüksek Mahkeme’ye taşıdı.

Trump yönetiminin uygulamaya koyduğu bu tarifeler, neredeyse tüm ülkelere yüzde 10 oranında temel vergi olarak belirlenmiş ve bazı ülkeler için yüzde 50’ye kadar yükselmişti. Bu karar, ABD’nin dış ticaret açığını “ulusal acil durum” ilan ederek meşrulaştırıldı. Ancak birçok hukukçu, bu kararın 1977 tarihli Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası (IEEPA) kapsamında sınırların aşıldığı görüşünde.

Learning Resources v. Trump adlı dava, Oregon eyaleti ve bazı sivil toplum kuruluşlarının da benzer gerekçelerle desteğiyle Yüksek Mahkeme gündemine taşındı. Küçük ölçekli işletmeleri temsil eden diğer davalarda da Trump’ın tarifelerinin yasal olmadığı savunuluyor.

ABD SESSİZ KALIYOR

Öte yandan büyük Amerikan şirketleri bu konuda sessiz kalmayı tercih ediyor; uzmanlar, büyüklerin dava açmak yerine hükümetle lobi faaliyetleri yürüttüğüne dikkat çekiyor. Washington Üniversitesi ekonomi profesörü John Horn, “Büyük firmalar muafiyet için hükümete baskı yapabiliyor. Küçük işletmelerin böyle bir gücü yok” açıklamasında bulundu.

Woldenberg’in avukatlık masrafları milyon doları aşarken, o geri adım atmıyor: “Bu herkesin göze alabileceği bir şey değil ama milyonlarca küçük işletme bizimle aynı durumda.”

Trump’ın tarifeleri özellikle ithalata bağımlı küçük üreticileri vuruyor. Learning Resources, üretiminin büyük kısmını Asya’da gerçekleştiriyor ve artan vergiler nedeniyle depo ile ofis genişletme planlarını iptal etmek zorunda kaldı; yeni istihdam yaratma hedefleri askıya alındı.

Aynı davanın diğer tarafında Virginia merkezli MicroKits firmasının kurucusu David Levi yer alıyor. Çin’den elektronik parça ithal eden Levi, Trump’ın tarifeleri yüzde 100’ü aşınca üretimi durdurmak zorunda kaldı. Levi, “Oranlar aniden değişiyor, ne olacağını tahmin edemiyorsunuz. Geleceği planlamak imkânsız hale geldi” dedi.

Liberty Justice Center adlı hukuk kurumu, Levi ve diğer dört küçük işletmeyi ücretsiz temsil ediyor. Avukatlardan Jeffrey Schwab, “Ülke çapında yüzlerce küçük işletme bize ulaştı. Bu davalar, tarifelerin gerçek etkilerini gözler önüne seriyor” ifadelerini kullandı.

New York merkezli şarap dağıtım şirketi V.O.S. Selections’ın sahibi Victor Schwartz, davaya katılma gerekçesini “ahlaki bir sorumluluk” olarak tanımladı: “Bu vergiler bizi yaklaşık 200 bin dolar zarara uğrattı. Gücü ve parası olanların sessiz kalması beni şaşırttı.”

Yüksek Mahkeme’nin kararı aylar alabilir, ancak bu dava, küçük işletmelerin Washington’a karşı verdiği sembolik ekonomik mücadelelerden biri olarak tarihe geçmek üzere.