Salmonella nedir, nasıl bulaşır? Belirtileri ve korunma yöntemleri nedir?

Salmonella, bağırsak sistemini etkileyen ve genellikle kirli su ile kontamine gıdalar yoluyla bulaşan bakteriyel bir enfeksiyon olarak karşımıza çıkar. Hem insanlarda hem de hayvanlarda bağırsak florasının doğal bir parçası olan bu mikrop, dışkı aracılığıyla çevreye yayılır. Enfeksiyon vakaları yaz aylarında artış gösterirken, özellikle çocuklar diğer yaş gruplarından daha fazla risk altındadır. Hastalığın belirtileri ve bulaşma yolları çeşitlilik gösterirken, korunmak için hijyen ve gıda pişirme şartlarına büyük özen göstermek gereklidir.

SALMONELLA NEDİR?

Salmonella, mikroskobik ve çubuk biçimindeki bakteriler ailesine mensup olup, başlıca hayvanların bağırsaklarında yaşam alanı bulur. İnsanlara bulaşması, en çok dışkıyla kirlenmiş gıda ve yüzeyler aracılığıyla gerçekleşir. Çiğ ya da yeterince pişmemiş et, tavuk ve yumurta gibi besinlerin tüketimi, bu tehlikeli bakterinin vücuda giriş kapısıdır. Aynı zamanda, kontamine olmuş yüzeylerde hazırlanan yiyecekler de çapraz bulaşmaya neden olarak enfeksiyon riskini artırabilir. 

SALMONELLA NEYE NEDEN OLUR?

Salmonella’nın birçok türü bulunur ve bunlar Salmonella enterica isimli grup altında toplanır. Bazı türleri hafif bir mide-bağırsak rahatsızlığına yol açarken, bazı türler çok daha ciddi tablolar oluşturur. Örneğin Salmonella Typhi türü, tifo ateşi denilen sistemik enfeksiyona sebebiyet verir ve tedavi edilmediğinde büyük sağlık sorunlarına neden olabilir. 

SALMONELLA BELİRTİLERİ NELERDİR?

Enfeksiyon belirtileri genellikle bakteriye maruz kaldıktan sonra 12 ile 72 saat arasında ortaya çıkar. En sık rastlanan şikayetler arasında ishal, ateş ve karın krampları bulunur. Bunun yanında mide bulantısı, kusma, baş ağrısı ve iştahsızlık da hastalığın belirtileri arasında yer alır. Çoğu hasta 4 ila 7 gün içinde bu belirtilerden kendiliğinden kurtulurken, bazı vakalarda semptomlar daha şiddetli seyredebilmektedir. 

SALMONELLA NEDEN OLUR?

Salmonella enfeksiyonunun temel nedeni, dışkıyla kirlenmiş su veya yiyeceklerin tüketilmesidir. Çiğ ya da yarı pişmiş tavuk, et ve yumurta ürünleri, en yaygın bulaş kaynakları arasında gösterilir. Yeterince yıkanmamış sebze ve meyveler de hastalığın yayılmasına zemin hazırlayabilir. Ayrıca hayvanlarla temas sonrası hijyen kurallarına uyulmaması, bakterinin kolayca yayılmasına olanak tanır. 

SALMONELLA NASIL BULAŞIR?

Bakterinin bulaşma şekli çoğunlukla dışkı-oral yoldan gerçekleşir. Kirlenmiş gıdaların yenilmesi, mutfakta çapraz bulaşmanın yaşanması, hayvanlarla doğrudan temasta bulunulması ve kirli suyun içilmesi enfeksiyonun başlıca yayılma yollarıdır. Özellikle çiğ hayvansal ürünlerin yeterince pişirilmemesi, hastalığın kapılmasını kolaylaştıran önemli bir faktördür. 

Salmonella tanısı, dışkı kültürü testi ile konulur. Bu test bakterinin varlığını belirlemekle kalmayıp, türünü de ortaya koyar. Bazı ağır vakalarda ise kan kültürü gibi ek analizlere ihtiyaç duyulabilir. Doğru tanı, uygun tedavinin yolunu açması açısından kritik bir öneme sahiptir. 

SALMONELLA NASIL GEÇER?

Hastalığın birçok vakası kendi kendine 4 ila 7 gün içinde iyileşir. Bu süreçte vücuttan kaybedilen sıvıların mutlaka yerine konması gerekir. Belirtileri ağır olan ya da bağışıklık sistemi zayıf kişiler için ise hastane ortamında tedavi ve antibiyotik kullanımı gerekebilir. 

SALMONELLA’DAN NASIL KORUNABİLİRİZ?

Salmonella’dan korunmanın en etkili yöntemleri arasında el temizliğine sıkı şekilde dikkat etmek, yiyecekleri doğru pişirmek ve çapraz bulaşmayı önlemek yer alır. Çiğ gıdalar ile pişmiş olanların teması engellenmeli, mutfak yüzeyleri temiz tutulmalı ve hayvansal ürünler iyice pişirilerek tüketilmelidir. 

Sıkça sorulan sorulara gelince; Salmonella bakterisi, çiğ veya az pişmiş hayvansal ürünler, pastörize edilmemiş süt ürünleri ile iyi yıkanmamış sebze ve meyvelerde bulunabilir. Çiğ yumurta tüketimi yüksek risk taşırken, haşlanmış yumurtada bakterinin yaşaması mümkün değildir. Enfeksiyona karşı en savunmasız gruplar arasında yaşlılar, bebekler ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar yer almaktadır.