Yeni Tıp Teknolojisi ile Dişlerimiz Yeniden Çıkabilir

Japonya’dan gelen çığır açan bir araştırma, insanların doğal olarak sahip olduğu üçüncü diş setini aktif hale getirmeyi hedefliyor. 2030 yılında kullanıma sunulması planlanan yeni tedavi yöntemi, diş hekimliği alanında devrim yaratabilir.

Köpekbalığı Gibi Diş Yenileme Yetisi

Köpekbalıklarının en büyüleyici özelliklerinden biri dişlerini sürekli yenileme yetenekleridir. Japonya’daki araştırmacılar, insanların da benzer bir yeteneğe sahip olabileceğini keşfettiler. Medical Research Institute Kitano Hospital’dan araştırmacılar, gen hedefleme teknolojisi kullanarak hayvanlarda diş yeniden büyütmeyi başardıktan sonra, şimdi insan deneylerine geçtiler.

USAG-1 Geni: Diş Büyümesinin Anahtarı

Araştırmanın odak noktasında USAG-1 geni bulunuyor. Bu genin ürettiği protein, diş büyümesini sınırlayıcı bir rol oynuyor. Araştırmacılar, bu proteinin oluşumunu engelleyerek yeni dişlerin büyümesini teşvik edebileceklerini keşfettiler.

Çalışmanın başındaki Dr. Katsu Takahashi, Osaka’daki Medical Research Institute Kitano Hospital diş hekimliği ve ağız cerrahisi bölümü başkanı, “Yeni diş büyütme fikri her diş hekiminin rüyası. Lisansüstü öğrenciyken bu konuda çalışmaya başladım. Bunu gerçekleştirebileceğimden emindim” dedi.

Hayvan Deneylerinden İnsan Denemelerine

2021 yılında Scientific Reports dergisinde yayınlanan çalışma, hayvanlarda diş sayısını etkileyebilecek ilaç tedavisinin başarısını göstermişti. Araştırmacılar, USAG-1 proteininin farelerde diş büyümesini sınırladığını ve bu proteinin bloke edilmesiyle yeni dişlerin büyüyebileceğini keşfettiler.

Geliştirilen ilaç, farelerde başarılı bir şekilde yeni diş büyümesini sağladı. 2023 yılında Regenerative Therapy dergisinde yayınlanan bir makale, anti-USAG-1 antikor tedavisinin “insanlarda diş anomalilerini tedavi etmede çığır açıcı” olabileceğini vurguladı.

İnsanlarda Üçüncü Diş Seti Teorisi

Araştırmacılar, insanların doğal olarak üçüncü bir diş setine sahip olduğunu ve bu dişlerin tomurcuk halinde büyümeye hazır beklediğini öne sürüyor. Bu keşif, diş kaybı yaşayan milyonlarca insan için umut verici.

Dr. Takahashi, “Tek bir genin mutasyonu ile diş sayısı değişiyordu. Eğer bunu araştırmamızın hedefi yaparsak, insanların sahip olduğu diş sayısını değiştirebilmenin bir yolu olmalı” dedi.

Kimler Faydalanabilir?

Bu tedavi özellikle anodontia adlı genetik rahatsızlığı olan hastalar için umut verici. İnsanların yaklaşık %1’ini etkileyen bu durum, tam diş setinin büyümesini engelliyor. Yeni tedavi yöntemi, bu hastalara doğal dişlere kavuşma şansı sunabilir.

Diş Hekimliğinde Üçüncü Seçenek

Takahashi, “Diş yeniden büyütme ilacının, protez ve implantların yanında üçüncü bir seçenek olduğu bir zamanı görmeyi umuyoruz” dedi. Bu teknoloji, geleneksel diş tedavilerinde yeni bir çağ başlatabilir.

2030 Hedefi

Araştırmacılar, klinik deneylerin başarıyla tamamlanması halinde bu tedavinin 2030 yılında genel kullanıma sunulabileceğini açıkladı. Bu, diş kaybı yaşayan milyonlarca insanın hayatını değiştirebilecek devrimci bir gelişme olacak.

USAG-1 Nedir?

USAG-1 (Uterine Sensitization-Associated Gene-1), diş gelişimi için hayati önem taşıyan iki temel sinyal molekülü olan BMP (Bone Morphogenetic Protein) ve Wnt sinyallerini engelleyen iki işlevli bir proteindir.

Alternatif İsimleri

USAG-1 ayrıca şu isimlerle de bilinir:

• SOSTDC1 (Sclerostin domain containing 1)
• Ectodin
• WISE (Wnt modulator in surface ectoderm)
• CEBPB (CCAAT/enhancer-binding protein beta)

Temel İşlevleri

1. Diş Sayısının Kontrolü

USAG-1, potansiyel diş tomurcuklarının gelişimini engelleyerek diş sayısını kontrol eder. Anti-USAG-1 therapy for tooth regeneration through enhanced BMP signaling – PubMed Normal koşullarda insanların 32 diş ile sınırlı kalmasını sağlar.

2. BMP ve Wnt Sinyallerinin Engellenmesi

USAG-1, diş gelişimi için gerekli olan BMP ve Wnt sinyallerini, BMP’ye ve Wnt ko-reseptörü LRP5/6’ya doğrudan bağlanarak engeller. Anti–USAG-1 therapy for tooth regeneration through enhanced BMP signaling | Science Advances

3. Böbrek İşlevleri

USAG-1 çoğunlukla böbreklerde eksprese edilir ve diş gelişimi için önemli olan BMP7 biyoaktivitesini baskılar. USAG1 protein: An important drug target in teeth regeneration | bioRxiv

Diş Büyümesindeki Rolü

Normal Durumda:

• USAG-1 proteine üreterek ekstra diş büyümesini engeller
• İnsanların sadece iki set diş (süt ve daimi dişler) büyütmesini sağlar
• Üçüncü diş setinin tomurcuk halinde kalmasına neden olur

USAG-1 Eksikliğinde:

USAG-1 eksikliği, gelişmiş BMP sinyallemesine yol açarak fazla sayıda diş oluşumuna (supernumerary teeth) neden olur.

Tedavi Potansiyeli

Anti-USAG-1 Antikor Tedavisi:

USAG-1’in BMP’ye bağlanmasını engelleyen antikorlar diş gelişimini hızlandırır. Anti-USAG-1 therapy for tooth regeneration through enhanced BMP signaling – PubMed Bu, diş yeniden büyütme tedavilerinin temelini oluşturur.

Genetik Diş Eksikliği Tedavisi:

USAG-1 fonksiyonunun bloke edilmesi, farelerde çeşitli genetik anormalliklerden kaynaklanan konjenital diş eksikliğini giderir. Anti–USAG-1 therapy for tooth regeneration through enhanced BMP signaling – PMC

Klinik Önemi

USAG-1, hipodontia (≤5 eksik konjenital diş, %10 prevalans) ve oligodontia (≥6 eksik konjenital diş, %0.1 prevalans) gibi konjenital diş eksikliği durumları için terapötik bir hedef molekül olarak geliştirilmektedir.