Haydar Aliyev Kimdir?

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin üçüncü Cumhurbaşkanı, Nahçıvan Yüksek Meclisi’nin üçüncü Başkanı ve Azerbaycan’ın “büyük lideri” olarak anılan bir devlet adamıdır.

Eğitim Yılları

Haydar Aliyev, 10 Mayıs 1923 tarihinde Nahçıvan’da dünyaya gelmiştir. 1939 yılında Nahçıvan Pedagoji Teknik Lisesi’nden mezun olmuş, ardından Azerbaycan Sanayi Enstitüsü’nün Mimarlık Bölümü’nde eğitimini tamamlamıştır. Daha sonra Leningrad (bugünkü Saint Petersburg) şehrinde özel bir yüksek öğrenim programına katılmıştır.

Siyasi Kariyeri ve Görevleri

Haydar Aliyev, 1941 yılından itibaren Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Halk İçişleri Komiserliği’nde ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi’nde Şube Müdürü olarak çalışmıştır. 1944 yılında KGB (Sovyet Birliği İstihbarat Servisi)  bünyesinde görev almaya başlamış ve kısa sürede önemli bir konuma yükselmiştir. 1964 yılında Azerbaycan SSC Devlet Güvenlik Komitesi’nde Başkan Yardımcısı, 1967 yılından itibaren ise Başkan olarak görev yapmış ve tuğgeneral rütbesine ulaşmıştır. 1969’da Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi toplantısında **Azerbaycan Komünist Partisi Birinci Sekreteri** olarak seçilmesiyle Azerbaycan’ın en etkili siyasi lideri haline gelmiştir. 1982 yılında SSCB Politbüro Üyesi ve SSCB Bakanlar Kurulu Birinci Başkan Yardımcısı görevine getirilmiştir. Dağlık Karabağ meselesinin ortaya çıkmasıyla başlayan süreçte SSCB’nin politikalarına karşı çıkmış, beklediği sonuçları elde edemeyince 1991 yılının Haziran ayında Sovyetler Birliği Komünist Partisi üyeliğinden ayrılmıştır. Azerbaycan’a geri dönen Aliyev, bir süre Nahçıvan’da bulunmuş ve burada Azerbaycan Yüksek Sovyet’inde milletvekili olarak görev yapmıştır. 1992’de Nahçıvan’da gerçekleştirilen parti kongresinde Yeni Azerbaycan Partisi’nin başkanı seçilmiştir. 3 Ekim 1993’te yapılan Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçiminde oyların %98’ini alarak Cumhurbaşkanı olmuştur. 11 Ekim 1998’deki seçimlerde tekrar Cumhurbaşkanı seçilerek ikinci dönemine başlamıştır. 2003 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmuş, ancak sağlık problemleri nedeniyle adaylıktan çekilmiştir.

Görevde bulunduğu süre zarfında Azerbaycan’ın dış politikası, sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarında önemli reformlar ve ilerlemeler kaydedilmiştir. Siyasi kariyeri boyunca dört kez Sovyetler Birliği’nin Lenin Nişanı’nı almış, Kırmızı Yıldız Nişanı gibi birçok Sovyet nişanıyla onurlandırılmış ve iki kez Sosyalist Kahraman unvanına layık görülmüştür. 13 Nisan 1999 tarihinde, dönemin Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından kendisine Atatürk Barış Ödülü verilmiştir. Aliyev, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki “Bir Millet, İki Devlet” ilkesinin pekişmesinde önemli bir rol üstlenmiştir. Haydar Aliyev, tedavi amacıyla gittiği Amerika Birleşik Devletleri’nde 12 Aralık 2003 tarihinde yaşamını yitirmiştir.